Od czasu decyzji premiera Mateusza Morawieckiego (53) w ubiegłą środę o oficjalnym powołaniu instytutu odszkodowań wojennych, wysocy urzędnicy polscy spodziewają się bardziej znaczącej zmiany w tym zakresie. Instytut nosi imię Jana Karskiego, polskiego oficera i bojownika ruchu oporu podczas II wojny światowej.

„Poprzez prace dokumentacyjne nowego instytutu chcemy udowodnić nasze roszczenia finansowe za szkody wyrządzone Polsce przez nazistowskie Niemcy w czasie II wojny światowej” – powiedział premier Morawiecki DPA.

Dodał, że w 2017 r. Sejm RP powołał sejmową komisję do ustalenia szkód wojennych wyrządzonych przez Niemcy w latach 1939-1945, która wkrótce zakończy – w lutym 2022 r. – jej działalność.

„Nie zapadła jeszcze decyzja, kiedy i jak postępować z raportem sejmowej komisji ds. reparacji, na czele której stoi poseł PiS, ale w najbliższym czasie przedstawimy światu jego treść” – powiedział Morawiecki.

W ubiegłym roku prezydent Andrzej Duda (49 l.), w 80. rocznicę inwazji nazistowskich Niemiec na Polskę 1 września 1939 r., powiedział, że „kwestia odszkodowań dla Niemiec za zniszczenia wojenne Polski nigdy nie została rozwiązana”.

„Polska nie tylko straciła miliony ludzi podczas okupacji niemieckiej, ale została też zniszczona w niezwykle okrutny sposób, za co zasługuje na godziwą rekompensatę” – powiedział 50-letni członek PiS Arkadiusz Mularczyk, przewodniczący komisji sejmowej.

Wszystkie poprzednie rządy federalne zawsze odrzucały takie wnioski z Polski z czterech powodów. Po pierwsze, Układ Poczdamski z 1945 r. przewidywał, że ZSRR „spłaci reparacje Polski ze swojego udziału w reparacjach”.

Po drugie, w sierpniu 1953 r. rząd ówczesnej PRL „zaprzestał wypłaty reparacji na rzecz Polski ze skutkiem od 1 stycznia 1954 r.”. Było to oczywiście przede wszystkim ustępstwo na rzecz ówczesnej Niemieckiej Republiki Demokratycznej.

Warszawa nawet nie wspomniała o odszkodowaniach w 1970 roku w traktacie Odra-Nis uznającym zachodnie granice Polski.

Ostatecznie w latach 1990/1991 rząd polski przyjął układ 4+2 o zjednoczeniu dwóch plus czterech państw niemieckich, który zastąpił traktat pokojowy między byłymi wrogami wojennymi a Niemcami. Zgodnie z prawem międzynarodowym zakończyło to stan wojny i nie przyznano odszkodowania.