Dlaczego wspólne europejskie przepisy wizowe?
Ponad 400 milionów obywateli UE korzysta ze swobodnego przemieszczania się w strefie Schengen. Mogą podróżować, pracować i mieszkać w dowolnym miejscu w UE. Obywatele państw trzecich mieszkający w UE lub odwiedzający UE jako turyści, studenci z wymiany lub w celach zawodowych również mogą swobodnie się przemieszczać.
Przepisy Schengen:
- znieść kontrole na wewnętrznych granicach UE z kilkoma wyjątkami
- zapewnić jednolity zestaw zasad kontroli na zewnętrznych granicach UE
Konieczna jest wspólna europejska polityka wizowa efektywne funkcjonowanie bezgranicznej strefy Schengenponieważ ułatwia odwiedzającym wjazd do UE, a jednocześnie wzmacnia bezpieczeństwo wewnętrzne.
UE ustanowiła politykę wizową dla:
- pobyty krótkoterminowe planowane na terytorium państwa Schengen lub tranzytem przez jego terytorium
- tranzyt przez międzynarodowe strefy tranzytowe portów lotniczych państw Schengen
Pobyty krótkoterminowe to pobyty nieprzekraczające 90 dni w okresie 180 dni.
Dzisiaj 27 krajów europejskich wydaje wizy Schengen (jako członkowie strefy Schengen): 23 z 27 państw członkowskich UE, Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria.
Bułgaria, Cypr i Rumunia, gdzie kontrole na granicach wewnętrznych nie zostały jeszcze zniesione, oraz Irlandia (która nie należy do strefy Schengen) nie wydają wiz Schengen, a jedynie wizy krajowe.
Kraje wydające wizy Schengen
Ruch bezwizowy z krajami spoza UE
W UE obowiązuje obecnie ruch bezwizowy 61 krajów spoza UEdwa specjalne regiony administracyjne Chin (Hongkong i Makau) oraz jedną jednostkę terytorialną, która nie jest uznawana za państwo przez co najmniej jedno państwo członkowskie UE (Tajwan).
W ramach tego systemu obywatele spoza UE posiadający paszport biometryczny mogą wjeżdżać do strefy Schengen na pobyty krótkoterminowe bez konieczności posiadania wizy.
Obowiązuje zasada wzajemności wizowej. Oznacza to, że ten sam system bezwizowy ma zastosowanie do obywateli UE podróżujących do tych krajów trzecich.
Spośród 61 krajów spoza UE, w których obowiązuje ruch bezwizowy, 27 go posiada umowy o zniesieniu wiz z UE.
W grudniu 2022 r. Rada i Parlament Europejski uzgodniły ruch bezwizowy dla Kosowa*.
Europejski system informacji o podróży oraz zezwoleń na podróż (ETIAS)
W 2018 r. Rada przyjęła rozporządzenie ustanawiające europejski system informacji o podróży oraz zezwoleń na podróż (ETIAS). W ramach tego systemu oni przeprowadzać odprawy wstępne pasażerów zwolnionych z obowiązku wizowego a jeśli to konieczne, odmówi się im pozwolenia na podróż.
System będzie podobny do systemów, które zostały wdrożone m.in. w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Australii.
Za rozwój systemu ETIAS odpowiada eu-LISA. Ta unijna agencja odpowiada za zarządzanie wielkoskalowymi systemami informacyjnymi w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Celem jest uruchomienie systemu ETIAS do połowy listopada 2023 r.
Umowy o uproszczeniach wizowych z krajami spoza UE
UE zawarła umowy o uproszczeniu wiz z niektórymi krajami spoza UE. Z tego uproszczonego systemu wizowego korzystają obywatele spoza UE posiadający paszport biometryczny uproszczone procedury wjazdu do strefy Schengen na krótkie pobyty.
Uproszczone procedury wydawania wiz obejmują:
- uproszczenie niezbędnych dokumentów potwierdzających
- obniżone lub zerowe opłaty dla niektórych kategorii wnioskodawców
- skrócenie czasu rozpatrywania wniosków wizowych
- przepisy dotyczące wydawania wiz wielokrotnego wjazdu o przedłużonym okresie ważności
Umowy wizowe z krajami spoza UE
Zawieszenie umów wizowych
UE może zawiesić umowy o zniesieniu obowiązku wizowego lub o uproszczeniu reżimu wizowego, jeżeli kraj spoza UE nie spełnia już warunków Umowy. W takim przypadku zastosowanie mają ogólne zasady unijnego kodeksu wizowego.
Zawieszenie może zostać zainicjowane przez państwo członkowskie UE lub Komisję Europejską.
Trzy umowy są obecnie zawieszone:
- Rosja (całkowite zawieszenie umowy o ułatwieniach wizowych)
- Białoruś (częściowe zawieszenie umowy o ułatwieniach wizowych)
- Vanuatu (całkowite zawieszenie umowy o zniesieniu wiz)
Ogólne zasady wizowe UE
W przypadku podróżnych z państw trzecich nieposiadających umowy o zniesieniu obowiązku wizowego lub uproszczeniu reżimu wizowego stosuje się kod wizowy. Kodeks określa procedury i warunki wydawania wiz na pobyty krótkoterminowe i tranzyt lotniskowy przez strefę Schengen.
Wymienia również państwa trzecie, których obywatele są zobowiązani do posiadania tranzytowej wizy lotniskowej podczas tranzytu przez międzynarodowe strefy tranzytowe portów lotniczych UE oraz określa procedury i warunki wydawania takich wiz.
Kodeks wizowy również przyczynia się do poprawy współpraca z państwami trzecimi w zakresie readmisji nielegalnych imigrantów dzięki mechanizmowi dźwigni wizowej.
W ramach tego mechanizmu, jeśli państwo trzecie nie współpracuje w zakresie readmisji, mogą zostać podjęte specjalne środki ograniczające w zakresie rozpatrywania wniosków wizowych i opłat wizowych. Jak dotąd wobec Gambii podjęto środki ograniczające.
Z drugiej strony, jeśli okaże się, że kraj współpracuje w zakresie readmisji, UE mogłaby zagwarantować obniżenie opłat wizowych, skrócenie czasu rozpatrywania wniosków wizowych lub wydłużenie okresu ważności wiz na wielokrotność wpisy.
Cyfryzacja wiz Schengen
Obecnie ubieganie się o wizę Schengen to długi i wymagający dużej ilości papieru proces. Wnioskodawcy muszą podróżować, aby złożyć wniosek, a następnie odebrać wizę. Jest to uciążliwe zarówno dla podróżnych, jak i dla konsulatów.
W kwietniu 2022 r. Komisja Europejska przedstawiła propozycję dotyczącą cyfryzacji procesu wizowego Schengen. Nowe przepisy mają na celu:
- wymienić naklejkę wizową
- wprowadzić możliwość ubiegania się o wizę online za pośrednictwem internetowa platforma wizowa
- usprawnić proces rozpatrywania wniosków wizowych
- zmniejszyć koszty i obciążenia krajów UE i wnioskodawców
Obecnie zarząd omawia tę propozycję.
* Niniejsze wyznaczenie nie ma wpływu na zajmowane stanowiska i jest zgodne z uchwałą nr. 1244/1999 oraz z opinią Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie ogłoszenia niepodległości Kosowa.
„Ninja z ekstremalnych podróży. Pisarz. Bezkompromisowy praktyk zombie. Fanatyk popkultury. Student”.
