Umowa na zakup transporterów 8×8 jest zgodna z prawem – poinformował Urząd Zamówień Publicznych (ÚVO). W zeszłym roku pod koniec sierpnia podpisali umowę międzyrządową na ponad 400 mln euro. Zakup spotkał się z ostrą krytyką opozycji, Robert Fico (Smer-SD) złożył z tego powodu zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa.

były minister obrony Jaroslav Nai

Zakup bojowych wozów opancerzonych dla sił zbrojnych planowany jest od 2015 roku. Tylko w ubiegłym roku osiągnięto porozumienie w sprawie dostawy 76 sztuk tych maszyn. Pod koniec sierpnia ówczesny minister obrony Jaroslav Naï (wówczas OĽaNO, obecnie Demokrati) podpisał kontrakt z fińską firmą Patria na kwotę 404 mln euro.

Zakup odbywał się na poziomie międzyrządowym, MON podkreślał tę procedurę głównie ze względu na korzystniejsze warunki. Część kontraktu między ministerstwami spraw wewnętrznych Słowacji i Finlandii przewidywała duże zaangażowanie słowackiego przemysłu obronnego w realizację przetargu. „Ponad 40 słowackich firm skorzysta z tego zamówienia”, chwalił się Naï o kontrakcie.

Fińska firma Patria, w większości należąca do rządu kraju skandynawskiego, zajmuje się produkcją kołowych pojazdów opancerzonych. Zgodnie z umową zakupu pierwsze pojazdy będą produkowane w Finlandii. Jednocześnie słowaccy pracownicy muszą uczyć się w kraju skandynawskim. Po ósmym pojeździe produkcja ma zostać przeniesiona na Słowację.

Pierwszy transporter mógłby więc powstać na Słowacji w 2024 roku. Ministerstwo Obrony potwierdziło „Prawdzie”, że ten termin obowiązuje. „Pierwszy pojazd 8×8 zostanie sprowadzony we wrześniu tego roku w wersji AMB (ambulatoryjnej) w celu przeprowadzenia badań i testów wojskowych. Potrwają one kilka miesięcy, a od maja przyszłego roku części poszczególnych pojazdów będą sukcesywnie przekazywane do potrzeby Sił Zbrojnych Słowacji” – powiedziała rzeczniczka resortu Mária Precner. Dodała również, że trwa proces przenoszenia produkcji transporterów na terytorium Słowacji. Projektem zarządza państwowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Konštrukta-Defence.

Zdjęcie: MO SR

przewoźnik, Finlandia, Słowacja, wojsko Prototyp pojazdu bojowego, będący wynikiem rozwoju słowacko-fińskiego, podczas technicznych i wojskowych testów kontrolnych.

Podejrzenia o korupcję

Jako minister obrony twierdził, że wynegocjował zakup na korzystniejszych warunkach niż jego poprzednicy. Słowacja zapłaci za przewoźnika 4,67 mln euro. „Pojazd przygotowany pod rządami poprzedniego rządu kosztował 4,78 mln euro. Teraz jest więc tańszy o ponad 100 tys. euro za sztukę” – powiedział.

Nalegał również, aby zakup został dokonany w sposób przejrzysty. W ramach analizy rynku Ministerstwo Obrony zwróciło się do kilku krajów, pięć złożyło oferty na dostawę nośników. „Zespół projektowy składający się z około 60 ekspertów z Ministerstwa Obrony i Sił Zbrojnych Republiki Słowackiej uczestniczył w projekcie i ocenie otrzymanych ofert”, zgodnie z dokumentami, które departament przekazał Urzędowi Publicznemu. Zaopatrzenie (ÚVO) Zespół ekspertów ocenił ofertę fińskiego producenta Patria jako najkorzystniejszą.

Ucz się więcej Sprawa przewoźnika zwróciła uwagę w Finlandii. Ogromny przetarg rozgniewał opozycję, pisze Demokraatti

Mimo to zakup za prawie pół miliarda euro spotkał się z krytyką. Powodem tego był fakt, że sam Jaroslav Nai był w przeszłości przeciwny zakupowi fińskich przewoźników. Po objęciu urzędu w rządzie zmienił zdanie. Problemem były też afery korupcyjne z udziałem fińskiego producenta. Menedżerowie wyższego szczebla Patrii byli podejrzani o przekupywanie urzędników w Egipcie, Słowenii i Austrii. W 2019 roku fiński sąd rozpoznany winny dwóch dyrektorów wykonawczych firmy zbrojeniowej za przestępstwa korupcyjne w Chorwacji.

Najbardziej głośna krytyka pochodziła od lidera partii Smer-SD Roberta Fico. W kontekście kupowania przewoźników w zeszłym roku nazwał Naïa zdrajcą kraju, a cały kontrakt określił jako zawyżony i nieprzejrzysty. „Składamy zawiadomienie o popełnieniu w fazie przygotowawczej szczególnie poważnego przestępstwa polegającego na niedopełnieniu obowiązków w zakresie zarządzania mieniem zagranicznym. Materiał został już rozpatrzony” – poinformował Fico w lipcu ub.r. podpisanie umowy kupna.

Nie stwierdzili żadnych naruszeń

Zapytaliśmy biuro prokuratora generalnego (GP) o wynik ogłoszenia Fico. Biuro prasowe poinformowało, że nadal pracuje nad sprawą. „Po otrzymaniu przedmiotowego zawiadomienia o przestępstwie zabezpieczane są liczne inne dokumenty i opinie kilku organów państwowych, w tym Komisji Europejskiej. Jednocześnie rozpoczęto kontrole toczących się procesów w tej sprawie” – czytamy w opinii lekarz pierwszego kontaktu. Jaroslav Nai powiedział Prawdzie, że podczas swojego pobytu w Ministerstwie Obrony nie zauważył żadnych oznak toczącego się śledztwa. „Otrzymaliśmy pytania z ÚVO, to było prawdopodobnie wszystko. Żadnych przesłuchań, nic” – powiedział.

Ucz się więcej Fico: Naï jest zdrajcą. Kupuje drogie nośniki

Ministerstwo ÚVO badało szczegóły wielomilionowego zakupu w ramach inspekcji rozpoczętej w zeszłym roku z własnej inicjatywy. Poprosił departament o pierwotną umowę, w tym wszystkie załączniki, a także szczegółowe uzasadnienie, dlaczego zamówienie zostało przeprowadzone na zasadzie rząd-rząd (G2G). „Procedurę wszczęliśmy z własnej inicjatywy, bo zakupy wojskowe są strategicznie ważne i ważne. Nie chodziło o konkretne podejrzenie naruszenia prawa” – wyjaśnił urząd w oświadczeniu dla „Prawdy”. przekazywanych organom ścigania w związku z zakupem nośników.

Po ponad półrocznym badaniu okoliczności ÚVO doszedł do wniosku, że nie doszło do naruszenia prawa zamówień publicznych. „W przedmiotowej sprawie urząd nie badał i nie mógł badać zasadności lub zasadności zakupu np. ” – czytamy w decyzji kontrolerów.