Historia usuniętego Tokajika przedstawiona jest na wystawie w formie wirtualnej rzeczywistości

Posted On: 26 lutego, 2023

Dzięki wsparciu finansowemu Ministerstwa Inwestycji, Rozwoju Regionalnego i Zarządzania Informacją Republiki Słowackiej, we współpracy z Gminą Tokajík, Muzeum Tragedii Tokajík i Kierownikiem Urzędu Powiatowego Peterem Harvanem, nowa i wyjątkowa wystawa Spalona W Muzeum Tragedii Tokajík została otwarta Wioska Tokajkowska w Wirtualnej Rzeczywistości. Autorem wystawy jest historyk regionalny i wojskowy Juraj Kasarda. Dzięki ich działalności małe muzeum znajdujące się w malowniczej miejscowości Tokajík podąża za trendami najnowocześniejszego muzealnictwa i może pochwalić się wyjątkową ekspozycją, która pod wieloma względami przewyższała ekspozycje muzeów narodowych.

Głównym celem wystawy jest zmaterializowanie historii spalonej wsi w sensie pamięci historycznej, przypomnienie historii rozstrzelanych oraz wywołanie w zwiedzającym uczuć i przeżyć. Wystawa składa się z dwóch części. Pierwsza wciąga zwiedzających w historię zamordowanych mężczyzn z Tokajíku i okolic oraz przedstawia historię dwóch ocalałych, Andriej Stropkowski A Michał Medwedz. Następnie wystawa kontynuuje wirtualną wycieczkę po spalonej wsi Tokajík w skali 1:1 kiedy to została spalona przez wojska niemieckie pod koniec listopada 1944 r. Powstanie ekspozycji poprzedziły wieloletnie i wymagające kwerendy archiwalne i historyczne, które pozwoliły na ustalenie lokalizacji poszczególnych budynków na terenie wsi oraz rozmiaru zniszczeń do każdego budynku. Na podstawie tych badań OKAPI VR modelowało później poszczególne budynki z dokładnymi wymiarami i zakresem uszkodzeń. Odwiedzający tę wystawę trafiają do Tokajíku w 1944 roku za pomocą technologii rzeczywistości wirtualnej. Stają się częścią historii i żyją razem z rozstrzelanymi w ostatnich chwilach ich życia. Kilka lat po wojnie trafiają na miejsce tragedii, gdzie dowiadują się, co stało się z dwójką ocalałych i poznają dalszy ciąg historii. Później przenoszą się do spalonej wioski, po której mogą wirtualnie przejść i uświadomić sobie skalę zniszczeń, aw wirtualnym świecie zobaczyć, jak wyglądał Tokajik po spaleniu wsi. .

Oprócz przedstawienia spalonej wsi i historii zamordowanych mężczyzn, wystawa ma kilka innych celów. Dziś patrzymy na fotografie pomordowanych jak na coś odległego, co zasadniczo nas nie dotyczy. Dzięki wystawie spalonej wsi Tokajíki w wirtualnej rzeczywistości zwiedzający mogą zobaczyć, że byli to prawdziwi zamordowani mężczyźni, ojcowie, synowie, bracia, mężowie, którzy pozostawili po sobie 16 wdów i 67 półsierot. Sama wystawa powinna być pomnikiem pomordowanych mężczyzn, ocalałych, ale także wszystkich mieszkańców wsi, którzy stracili swoich bliskich i domy. Kolejnym celem jest edukacja. Pokaż ludziom, którzy nie doświadczyli wojny na własnej skórze, jej konsekwencje oraz okropności, strach i zniszczenie, jakie niesie ze sobą wojna. Wystawa ma również na celu edukację na temat zapobiegania ekstremizmowi i wysłanie jasnego komunikatu do wszystkich, którzy chcą dziś wojny, jakiej głupoty chcą.

Cała wystawa jest dostępna bezpłatnie w kilku językach. Oprócz języka słowackiego, polskiego i angielskiego dostępna jest również wersja słowacko-rusińska. Dostępna jest również wersja dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej. Poza ekspozycją udało nam się również zrealizować drugi etap projektu, w którym z niewykorzystanych przestrzeni muzeum stworzyliśmy salę konferencyjną, która obecnie może służyć do organizacji konferencji i wykładów.

Serdecznie zapraszamy osoby w każdym wieku, młodzież szkolną i szeroką publiczność do zwiedzania muzeum i wyjątkowej wystawy w Tokajíkach. Do muzeum można dostać się telefonicznie po zamówieniu. Dane kontaktowe można znaleźć na oficjalnej stronie internetowej gminy Tokajíki.

W Okolice Tokaju ruch partyzancki został rozszerzony jesienią 1944 r. Pracował w okolicznych lasach oddział partyzancki Czapajew. Już we wrześniu 1944 r. wieś odwiedziła pierwsza grupa żołnierzy niemieckich, którzy wywlekli ze wsi kilka świń. W październiku przez wieś przeszedł konwój 98 wziętych do niewoli żołnierzy radzieckich, który partyzantom udało się uwolnić. Jako reakcja i zapowiedź późniejszych wydarzeń 11 listopada 1944 r grupa około 150 żołnierzy niemieckich weszła do wsi i zastała tylko kobiety, starców i dzieci. Nie znajdując miejscowych mężczyzn, wyszli. Później 18 listopada 1944 r wczesnym rankiem duża grupa żołnierzy niemieckich z Komandy ZbV 27 otoczyła Tokajík i zaczęła przeszukiwać domy. Wszyscy mężczyźni zebrali się w środku Ogród niedźwiedzia w pobliżu cerkwi greckokatolickiej. Znaleźli go również w domu w łóżku z wysoką gorączką Juraj Medvedz, ówczesnego żołnierza armii słowackiej, którego chorobę zbadał i potwierdził niemiecki lekarz, który później uratował mu życie. Żołnierze pozwolili zgromadzonym przywieźć jedzenie na trzy dni i ciepłą odzież. Wszystko wskazywało na to, że więźniowie zamierzali kopać rowy na potrzeby armii niemieckiej. Godzinę przed południem ustawiono mężczyzn w trzech formacjach i pomaszerowano w kierunku Brusnic. W miejscowości Podperelisok w dolinie rzeki Tokajec konwój zatrzymał się, a niemieccy żołnierze otworzyli ogień do nieuzbrojonych cywilów. Niektórzy mężczyźni próbowali uciec, ale nie udało im się. Po strzelaninie oznaki życia bito kopniakami i strzałami. Po opuszczeniu przez wojska niemieckie szubienicy doszedł do siebie ciężko ranny Andriej Stropkowski. On też przeżył Michał Medwedz, który przeżył rzeź pod ciałem zmarłego brata i znalazł wśród rozstrzelanych jego szesnastoletniego syna. Dwóch ocalałych zebrało żywność od zmarłych i uciekło do miejscowego lasu, gdzie znaleźli obecnie niezamieszkaną chatę Ján Hrešek z Piskorowca. W tym samym czasie wojska niemieckie wypędziły innych mieszkańców Tokajíku, którzy nie mieli pojęcia o tragedii. Tego samego dnia w rejonie między Tokajíkiem a Piskorowcami doszło do strzelaniny między partyzantami a oddziałem niemieckim. Następnego dnia wojska niemieckie spaliły Tokajík (łącznie 27 domów). Z pożaru ocalała jedynie miejscowa cerkiew greckokatolicka i jeszcze jedna drewniana chata. Ciała rozstrzelanych leżały na miejscu tragedii przez kilka tygodni. 12 grudnia 1944 r Z pomocą mieszkańców Piskovic pochowano ciała zmarłych na miejscu tragedii i 4 kwietnia 1945 r odbył się oficjalny pogrzeb i ekshumowano zwłoki na wiejskim cmentarzu. Do listy ofiar dopisano również 19-latka z Tokajíku Jana Worobla, który ukrywał się w lesie, a kiedy dowiedział się, że Niemcy wypędzają wieśniaków, przyszedł pomóc matce załadować jej dobytek do wozu i uwiązać krowy. Jego ciało zostało później znalezione ze złamaną głową i kilkoma ranami postrzałowymi. Byli następni Członkowie rodziny Siničaków, który został zestrzelony przez samoloty (prawdopodobnie sowieckie) podczas ewakuacji Lipníka. Z siedmiorga dzieci przeżył tylko ojciec i troje dzieci. Matka Teresa zmarła po nalocie, ale jej dziecko, cudownie przywiązane wówczas do jej piersi, przeżyło. Mieszkańcy Tokajíku powrócili później do spalonej wsi i dopiero po kilku latach udało im się materialnie przystosować do zniszczenia wsi. Przez całe życie musieli jednak zmagać się ze śladami interwencji wojsk niemieckich. Po masakrze w Tokajíku pozostało 16 wdów i 67 sierot.