Madeleine Albright była amerykańską polityką urodzoną w Czechach. Jako dziecko wyjechał za granicę po ucieczce rodziny przed nazistami podczas II wojny światowej. Urodzona Marie Jana Körbelová urodziła się 15 maja 1937 r. w Smíchovie w Pradze w rodzinie żydowskiej. Została jednak ochrzczona i wychowana jako katoliczka, i powiedziała, że ​​dowiedziała się o swoim żydowskim pochodzeniu dopiero z raportu reportera Washington Post.

Czeskie członkostwo w NATO było ważne, powiedziała Madeleine Albright w Pradze

Ojciec Albright, Josef Körbel, był czechosłowackim dyplomatą. Zaraz po zajęciu Czechosłowacji przez Hitlera w marcu 1939 roku on i jego rodzina przedostali się do Londynu. Przyszła polityk spędziła większość swojego dzieciństwa w schronie przeciwlotniczym. Po zakończeniu wojny rodzina wróciła do Czechosłowacji, ale komunistyczny zamach stanu z 1948 roku zmusił ich do ponownego przeprowadzki, tym razem do Kolorado w USA.

Jej doświadczenia z dzieciństwa i przymusowy wyjazd do Stanów Zjednoczonych sprawiły, że stała się stałą przeciwniczką totalitaryzmu i faszyzmu.

Przekraczanie Mostu Karola. #MKAtoursPraha DW: @Walterisaacson. pic.twitter.com/CSV0MhSLbc

— Madeleine Albright (@madeleine) 7 marca 2014

Albright studiowała w szkole z internatem w Szwajcarii, a następnie ukończyła słynną Wellesley College. Następnie rozpoczęła studia podyplomowe na Uniwersytecie Columbia. Po raz pierwszy zetknęła się z polityką pracując dla senatora demokratycznego stanu Maine, Edmunda Muskiego. Jej konsultant i pochodzący z Polski Zbigniew Brzeziński, który dołączył do administracji po zwycięstwie Jimmy’ego Cartera, pomógł jej wejść do Białego Domu.

Pierwsza Dama Dyplomacji Amerykańskiej

Prezydent USA Bill Clinton wybrał Albright na szefa dyplomacji w 1996 roku. Od tego czasu stała się centralną postacią w administracji Clintona. Najpierw pełniła funkcję ambasadora USA przy ONZ, a podczas drugiej kadencji została czołową dyplomatką w kraju. Odegrał ważną rolę w rozszerzeniu NATO o kraje byłego bloku wschodniego.

Albright zyskała sławę jako silna kobieta. Po opuszczeniu urzędu skrytykowała prezydenta George’a W. Busha za użycie „siły szokowej” do wspierania dyplomacji zamiast sojuszy i powiedziała, że ​​Bush zniechęcał umiarkowanych przywódców arabskich i stwarzał możliwość niebezpiecznego zerwania z europejskimi sojusznikami. AP pisze jednak, że nie był umiarkowanym politykiem i odegrał kluczową rolę w wywieraniu nacisku na administrację Clintona, by zaangażowała się militarnie w konflikt w Kosowie. Zajęła również twarde stanowisko wobec Kuby i doradzała kobietom, aby były bardziej pewne siebie, a Reuters nazwał ją „ikoną feminizmu”.

Opłakujemy śmierć Madeleine Albright, pierwszej kobiety sekretarz stanu w Ameryce. Lider pochodzenia czechosłowackiego, zagorzały obrońca demokracji i praw człowieka. Dziś bardziej niż kiedykolwiek Europa Środkowa pamięta o swoim przywiązaniu do rozszerzenia NATO. Moje szczere kondolencje dla jego rodziny. pic.twitter.com/CwYUsmacxm

— Jan Lipawski (@JanLipawski) 23 marca 2022

Albright wyraźnie kontrastował ze swoimi kolegami i poprzednikami w garniturach, donosi Reuters. Swoimi ubraniami i biżuterią niosła ostre polityczne przesłanie. Jednym z jego ulubionych była broszka z wężem, nawiązująca do irackiego przywódcy Saddama Husajna, który nazwał ją „wężem bez równych sobie”.

Amerykanin był twarzą amerykańskiej polityki zagranicznej, szczególnie w dekadzie między zakończeniem zimnej wojny a wojną z terrorem z ataków z 11 września 2001 r. Albright starała się także ograniczyć rozprzestrzenianie broni jądrowej oraz promować prawa człowieka i demokrację w świat. . W maju 2012 roku ówczesny prezydent Barack Obama przyznał mu Prezydencki Medal Wolności.

My stoimy

Stany Zjednoczone zawsze były opisywane jako „naród, do którego należy” używając dyplomacji do podtrzymywania wartości demokratycznych. „Jesteśmy wyprostowani i patrzymy dalej w przyszłość niż jakikolwiek inny kraj. Widzimy niebezpieczeństwa, które zagrażają nam wszystkim tutaj” – powiedział Albright w NBC w 1998 roku.

Albright przed śmiercią komentował także sytuację na Ukrainie. New York Times doniósł tuż przed rosyjską inwazją, że Władimir Putin popełni „historyczny błąd”, jeśli zaatakuje Ukrainę militarnie. Ostrzegła również przed niszczycielskimi skutkami dla jej kraju, gdyby to zrobił. „Zamiast utorować drogę rosyjskiej wielkości, inwazja na Ukrainę zawstydziłaby Putina. Inwazja pozostawiłaby jego kraj w izolacji dyplomatycznej, sparaliżowanym gospodarczo i strategicznie podatnym na silniejszy i bardziej zjednoczony Sojusz Zachodu.”, przewidział dość trafnie Albright.

Rząd zaproponuje Izbie przedłużenie stanu wyjątkowego do końca maja

Po odbyciu funkcji sekretarza stanu Albright od 2001 roku do śmierci pełniła funkcję prezesa Narodowego Demokratycznego Instytutu Spraw Międzynarodowych w Waszyngtonie i wykładała na Uniwersytecie Georgetown. Była także płodną autorką, napisała kilka książek, w tym pamiętnik z 2003 roku zatytułowany „Madame Secretary”.

„Madeleine Albright dwukrotnie musiała uciekać przed totalitarnym reżimem. Ma niezwykłe zasługi dla Czech. To dzięki niej możemy dziś cieszyć się bezpieczeństwem dzięki członkostwu w NATO i kłaniamy się jej pamięci” – powiedział premier Czech Petr Fiala (ODS) po śmierci polityka.

Minister spraw zagranicznych UE Josep Borrell również wyraził głęboki smutek z powodu śmierci Albright na Twitterze. „Pierwsza sekretarz stanu USA aktywnie kształtowała światową politykę – od Rogu Afryki, od Bośni i Hercegowiny po Bliski Wschód. Promowała pokój i demokrację na całym świecie. Jej dziedzictwo jest dziś ważniejsze niż kiedykolwiek” – napisał.