Autor jest profesorem europeistyki na Uniwersytecie Oksfordzkim

Będąc w Warszawie w niedzielny wieczór, mogłem przeżyć rzadki moment politycznej radości. Młodzi wyborcy ustawiali się w kolejce do wczesnych godzin porannych, aby odeprzeć ksenofobicznych nacjonalistycznych populistów, którzy ciągną swój kraj w tył, aby udowodnić, że nawet nieuczciwe wybory można wygrać wbrew przeciwnościom losu i skierować Polskę ku nowoczesnej europejskiej przyszłości. Sąsiedzi przynieśli gorące napoje, żeby nie zmarznąć. (Jeśli staliśmy w kolejce już o 21:00, kiedy lokale wyborcze miały być zamknięte, można było zaczekać z oddaniem głosu, ale niektóre kolejki były bardzo długie.) Około 1:00 w nocy młody mieszkaniec Wrocławia powiedział, że muszą tam poczekać, bo jest były najważniejszymi wyborami od 1989 roku.

Nerwowe oczekiwanie

W dniu wyborów wszedłem do warszawskiego lokalu wyborczego z tymi samymi starymi przyjaciółmi, z którymi 4 czerwca 1989 r. towarzyszyłem na historyczne głosowanie. Każdy z nich z przyjemnością wybrał nazwisko z długiej listy kandydatów na parlamentarzystów. I z równą radością odmówili głosowania za konkurencyjnym referendum, które – ze swoimi absurdalnie stronniczymi pytaniami o takie rzeczy, jak tak zwany „mechanizm przymusowej relokacji” nielegalnych imigrantów, rzekomo „narzucony przez europejską biurokrację” – w rzeczywistości miało charakter wyborczy propaganda rządzącej partii Prawo i Sprawiedliwość (PiS). Ale moi przyjaciele i ja byliśmy pełni nerwowego oczekiwania.

Anna powiedziała mi, że jeśli w 1989 roku dominującą emocją była dla niej nadzieja, to teraz był to strach. Jej córka, która w 1989 r. miała zaledwie siedem lat, obawiała się, co jeszcze partia rządząca może zrobić, aby zatruć młode umysły i zniszczyć edukację jej siedmioletniej córki. Ale potem, od pierwszych sondaży wyjściowych o dziewiątej wieczorem, nasza intuicja przekształciła się w ulgę, a potem w radość.

Wybory w 1989 r., choć tylko częściowo wolne, otworzyły w Polsce drzwi do demokracji. Wybory te, mimo że pod wieloma względami niesprawiedliwe, w tym wulgarnej i wprowadzającej w błąd propagandy wszystkich kontrolowanych przez państwo mediów, miały odwrócić upadek Polski w stronę autorytaryzmu wyborczego, praktykowany na Węgrzech przez Viktora Orbána.

Świetna chwila

Rekordowa frekwencja wynosząca 73 proc. była o 10 proc. wyższa niż w 1989 r. W głosowaniu wzięło udział więcej wyborców poniżej 29. roku życia niż wyborców powyżej 60. roku życia, co spowodowało odwrócenie ogólnokontynentalnej tendencji. Wydaje się, że młodzi Polacy w końcu zrozumieli, że stawką jest ich przyszłość.Cokolwiek się stało, był to wielki demokratyczny moment. Ludzie zabrali głos i oświadczyli, że chcą innego rządu.

Partie opozycji demokratycznej będą miały wyraźną przewagę parlamentarną nad PiS i jego potencjalnym partnerem, dziką partią Konfederacja, która grozi znaczącym zwycięstwem młodzieży.

Dlaczego opozycja zwyciężyła?