W nocy z 20 na 21 sierpnia 1968 r. wojska Układu Warszawskiego, z wyjątkiem Rumunii, dokonały inwazji na Czechosłowacką Republikę Socjalistyczną (CSSR).

Mieszkańcy Bańskiej Bystrzycy w sierpniu 1968 r.

Jednostki Polski, Węgier, Bułgarii i Niemieckiej Republiki Demokratycznej wycofały się następnie, ale Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) rozmieścił swoje wojska na terytorium Czechosłowacji. Wojska radzieckie ostatecznie wycofały się dopiero w 1991 roku.

Nadzieje pokładane w procesie demokratyzacji ówczesnego odrodzenia w partii komunistycznej i społeczeństwie kierowanym przez pierwszego sekretarza KC Komunistycznej Partii Czechosłowacji (ÚV KSČ) Aleksandra Dubčka rozwiała okupacja i tzw. zaczęła się normalizacja. Wiosną 1969 r. pierwszym, a później sekretarzem generalnym KC KPZR został wybrany Gustáv Husák, który w 1975 r. został także przewodniczącym.

Okupacja spowodowała dziesiątki ofiar śmiertelnych i setki rannych. We wrześniu 1968 r. Rząd czechosłowacki odnotował 72 zabitych od 21 sierpnia do 3 września, a ostatecznie przyznał 90. Liczba rannych była różna. Wojska pozostawiły po sobie zniszczone drogi i zburzyły fasady domów. Według szacunków ówczesnego Ministerstwa Finansów wysokość szkód bezpośrednich wynosiła 1,4 miliarda koron. Później szkody oszacowano na 4,48 miliarda koron, ale szkody pośrednie były znacznie większe. W związku z zaproszeniem wojsk sowieckich do kraju kilku przedstawicieli reżimu komunistycznego stanęło przed sądem, ale nikt nie został ukarany.

Ucz się więcej Węgry straciły szansę na zmianę granic w sierpniu 68 r., ubolewa gazeta bliska Orbánowi

Najważniejsze wydarzenia Praskiej Wiosny i inwazji na Czechosłowację

• 3-5 stycznia 1968 r – plenum KC KPZR w Pradze zdecydowało o niepołączaniu stanowisk pierwszego sekretarza KC KPZR i prezydenta republiki, a Antonin Novotný złożył rezygnację ze stanowiska pierwszego sekretarza. Zastąpił go Alexander Dubček. Antonín Novotný pełnił funkcję prezydenta Czechosłowacji do 21 marca 1968 roku, kiedy to ogłosił swoją rezygnację.
• Początek 1968 roku – stopniowej demokratyzacji społeczeństwa w czechosłowackiej SRR, przywódcy partii próbowali pod przewodnictwem Aleksandra Dubčka starannie zreformować socjalistyczny system polityczny.
• 23-24 marca 1968 r – przywódcy partii komunistycznych Bułgarii, Węgier, NRD, Polski i ZSRR ostro skrytykowali warunki panujące w Czechosłowacji podczas spotkania w Dreźnie. Przedstawiciele Republiki Czechosłowackiej zostali zaalarmowani o niepożądanych wydarzeniach w kraju.
• 30 marca 1968 – generał Ludvík Svoboda został prezydentem Czechosłowacji.

• 1-5 kwietnia 1968 – na posiedzeniu KC PZPR przyjęto program działania, którego celem było osiągnięcie socjalizmu z ludzką twarzą. Program zawierał fundamentalne reformy polityczne i gospodarcze, liczyła na rehabilitację ofiar z lat 50. W tym także partia komunistyczna liczyła na ich rehabilitację, chciała wrócić do pierwotnego programu przed lutym 1948 r.
• 8 kwietnia 1968 – powołano nowy rząd na czele z Oldřichem Černíkiem.
• 4 maja 1968 – w Moskwie odbyły się negocjacje delegacji czechosłowackiej z Leonidem Breżniewem i Aleksiejem Kosyginem, którzy ostro krytykowali czechosłowacką politykę reformatorską.

Ucz się więcej Dubček nie docenił siły Breżniewa

• 29 maja – 1 czerwca 1968 r – posiedzenie Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Czech wywołało starcie dwóch linii politycznych, reprezentowanych przez Aleksandra Dubčka i pierwszego sekretarza KC Komunistycznej Partii Czech, Vasiľa Biľaka. Komitet Centralny Komunistycznej Partii Republiki Czeskiej zwołał XIV Nadzwyczajny Zjazd, który miał się odbyć 9 września 1968 roku.
• 27 czerwca 1968 – opublikował w Literární listy i kilku innych czeskich gazetach manifest pisarza Ludvíka Vaculíka zawierający 2000 słów. Manifest domagał się gwarancji dla rozpoczętego przez Praską Wiosnę procesu demokratyzacji, jego kontynuacji i pogłębienia. Społeczeństwo czechosłowackie przyjęło manifest z aprobatą, czego wyrazem była także akcja podpisów.

• 15 lipca 1968 – komunistyczni przywódcy Bułgarii, Węgier, NRD, Polski i ZSRR napisali na spotkaniu w Warszawie list, w którym wyrazili zaniepokojenie działaniami kontrrewolucji w Czechosłowacji.
• 17 lipca 1968 – KC PZPR odrzucił obawy wyrażone w liście z Warszawy.
• 29 lipca – 1 sierpnia 1968 – w Czarnej nad Tisou spotkały się delegacje KC KSSZ i KC KSČ. Breżniew poprosił Dubčka o anulowanie reformy czechosłowackiej.
• 3 sierpnia 1968 – przedstawiciele Czechosłowacji, ZSRR, Polski, Węgier, Bułgarii i NRD przyjęli na spotkaniu w Bratysławie deklarację w sprawie ochrony, wspierania i utrwalania dobrodziejstw socjalizmu, które są „międzynarodowym zobowiązaniem wszystkich państw socjalistycznych” .

• 20 sierpnia 1968 – na posiedzenie Prezydium KC Komunistycznej Partii Czech późnym wieczorem dotarł meldunek o interwencji wojsk pięciu państw Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. Wkroczenie wojsk na teren Czechosłowacji spotkało się z ogromnym oporem jej mieszkańców i pochłonęło ponad setkę ofiar oraz liczne ranne. Jednak armia Republiki Czechosłowackiej nie zmobilizowała się, a obywatele zostali wezwani do zachowania pokoju.
• 21 sierpnia 1968 – rano szkolili Alexandra Dubčka, Josefa Smrkovskiego i innych przedstawicieli procesu reformatorskiego w ZSRR.
• 22 sierpnia 1968 – specjalny zjazd partii komunistycznej energicznie protestował przeciwko okupacji Czechosłowacji. Zjazd zatwierdził Alexandra Dubčka na pierwszego sekretarza KC Komunistycznej Partii Republiki Czeskiej.

powiększać Fot. Archiwum TASR

Dubecek z Husakiem Październik 1968. Gustáv Husák i Alexander Dubček debatują w Pradze po zatwierdzeniu projektu ustawy konstytucyjnej o federacji czechosłowackiej.

• 23-26 sierpnia 1968 – negocjacje moskiewskie między prezydentem Republiki Czechosłowackiej Ludvíkiem Svobodem a przedstawicielami ZSRR zakończyły się podpisaniem tzw. w kraju minęło.
• 23 sierpnia 1968 – godzinny strajk generalny był wyrazem powszechnego sprzeciwu wobec interwencji.
• 31 sierpnia 1968 – plenum KC KPCz przyjęło tzw. protokół moskiewski, nastąpiła normalizacja.
• 16 października 1968 – Alexander Dubček, Gustáv Husák i Oldřich Černík podpisali w Pradze porozumienie o pobycie wojsk radzieckich na terytorium Czechosłowacji.

Ucz się więcej Dzieci Husáka były jak śmieci

• 17 kwietnia 1969 – na posiedzeniu Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Republiki Czeskiej Alexander Dubček złożył rezygnację z funkcji pierwszego sekretarza Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Republiki Czeskiej, Gustáva Husáka, ówczesnego pierwszego sekretarza Komitetu Centralnego Republiki Czeskiej, na to stanowisko została wybrana Komunistyczna Partia Republiki Czeskiej.
• 10 grudnia 1970 – Komitet Centralny Partii Komunistycznej zatwierdził dokument „Lekcje z rozwoju kryzysu w partii i społeczeństwie po XIII”. zjazd partii komunistycznej, który potwierdził koniec Praskiej Wiosny. Ta ideologiczna dyrektywa miała wpływ na życie społeczeństwa w Czechosłowacji do listopada 1989 roku.