Polski premier Mateusz Morawiecki uczcił dziś pamięć ofiar masakry na Wołyniu na zachodniej Ukrainie, gdzie ukraińscy nacjonaliści mordowali polskie wsie podczas II wojny światowej. Następnie w odwecie polscy partyzanci spalili ukraińskie wsie. Przedstawiciele polscy określają ówczesne wydarzenia jako ludobójstwo, przedstawiciele ukraińscy jako czystki etniczne.

„Złożyłem hołd ofiarom rzezi wołyńskiej w nieistniejącej wsi Ostrówk, której mieszkańcy zostali zamordowani przez oddziały ukraińskiej armii powstańczej” – dodał. on napisał Morawiecki w mediach społecznościowych, gdzie zamieścił także zdjęcia, na których pomaga przy wznoszeniu drewnianego krzyża i modli się przy nim. Złożył także wieniec pod pomnikiem na cmentarzu, na którym pochowane są ofiary. Jak podała telewizja Polsat, w premierze wziął udział jeden z miejscowych mieszkańców, Leon Popek, zaangażowany w śledztwo w sprawie tragedii na Wołyniu.

Podczas dzisiejszego nabożeństwa w warszawskiej katedrze Jana Chrzciciela, gdzie rozpoczęły się trzydniowe obchody 80. rocznicy zbrodni wołyńskiej, przewodniczący Konferencji Biskupów Polskich wezwał prezydentów, premierów i władze obu krajów do poszanowania prawa pochówek wszystkich ofiar „ludobójstwa”. Jak podaje serwis Onetu, abp Stanisław Gondecki sprzeciwiał się także chwaleniu ukraińskich nacjonalistów. Zdaniem arcybiskupa o przebaczenie należy najpierw prosić Boga, ale nie jest to możliwe bez prawdziwego nazwania „ludobójstwa Polaków na Wołyniu bez uciekania się do półprawd i eufemizmów”. I umrą nie tylko Polacy, ale także Żydzi, Czesi, Ormianie, Romowie i prawi Ukraińcy, którzy ratowali Polaków – dodał arcybiskup.

Polska jest jednym z najbliższych sojuszników Ukrainy, ponieważ przez 16 miesięcy stawiała opór rosyjskiej inwazji. Jednak przemoc z lat 1943–1944 nadwyrężyła stosunki między obydwoma krajami. Według historyków ukraińscy nacjonaliści zamordowali ponad 100 000 Polaków, w tym kobiety i małe dzieci, na obszarze, który przed wojną znajdował się w południowo-wschodniej Polsce, a obecnie stanowi w większości część Ukrainy.

Punktem kulminacyjnym zabójstw była tzw. krwawa niedziela, kiedy 11 lipca 1943 r. bojownicy Ukraińskiej Powstańczej Armii zaatakowali około 150 polskich wsi, zabijając ponad 10 000 Polaków. Ukraińscy historycy natomiast wspominają masakry ludności cywilnej dokonane przez polską armię lądową podczas „odwetu” na ukraińskich wsiach, w których według szacunków zginęło nawet 20 000 Ukraińców. W ciągu dziesięciu lat rządów Moskwy temat ten był tematem tabu i oba narody do dziś nie mogą o nim rozmawiać. Wielu ofiar nigdy nie odnaleziono ani nie zidentyfikowano.

Rocznica jest wyzwaniem dyplomatycznym dla Warszawy. Polski rząd pragnie, aby Kijów uznał winę Ukraińców za masakrę, ale jednocześnie chce uniknąć konfliktu historycznego, który mógłby zaszkodzić stosunkom Polski z Ukrainą. Prezydent Polski Andrzej Duda powiedział w zeszłym miesiącu, że Polska i Ukraina zgodziły się współpracować w celu upamiętnienia 80. rocznicy masakry. Jednak na początku tygodnia wicepremier Polski powiedział, że masakra pozostaje „cierniem” w stosunkach polsko-ukraińskich – napisało biuro PAP na tle drogi Morawieckiego.