Lainzer Tiergarten nie jest zwykłym zoo. Dawny rezerwat przyrody rozciąga się na zachodnich obrzeżach Wiednia o łącznej powierzchni 2450 ha. W lasach i na łąkach rosną unikalne zbiorowiska roślinne, a także ostoja wielu zagrożonych gatunków roślin i zwierząt. Nacisk kładziony jest tutaj na ochronę i pielęgnację przyrody, całym obszarem zarządza Wiedeńskie Towarzystwo Leśno-Rolnicze. Przyjrzyjmy się jego historii, ochronie przyrody i możliwości spędzenia przyjemnych chwil na łonie natury. Kto wie, czy raczej nie inspirować się tymi wartościami niż konsumpcjonizmem w stosunku do natury.

Pierwsza wzmianka o lokacji pojawia się w dokumentach już w 1270 r. Od 1457 r. stała się domeną cesarską. Około 1780 roku rezerwat uzyskał obecną wielkość. Murowane ogrodzenie o długości około 22 km zostało zbudowane w latach 1782-1787, za panowania cesarzowej Marii Teresy. Cesarz Franciszek Józef zlecił wybudowanie willi dla swojej żony Elżbiety (zwanej Sisi) w latach 1882-1886 – nazywa się ona Hermesvilla i jest pod zarządem Muzeów Wiedeńskich. Można zwiedzić wystawę poświęconą rodzinie cesarskiej. Od 1919 roku Lainzer Tiergarten jest otwarty dla publiczności. W 1941 roku stał się rezerwatem przyrody, od 2005 roku jest częścią Rezerwatu Biosfery Lasu Wiedeńskiego, a od 2008 roku jest europejskim obszarem chronionym NATURA 2000. W 1972 roku 45 ha lasów na Johannser Kogel (Jánov vrch) zostało ogłoszonych jako rezerwat przyrody o najwyższym stopniu ochrony, który jest ogrodzony, aby zagwarantować naturalny wzrost lasu. Występują dęby o średnicy pnia do 4 m.

Charakterystyczną cechą rezerwatu są okazałe lasy dębowo-bukowe. W Lainzer Tiergarten nacisk kładziono nie na wykorzystywanie lasu na drewno, ale na hodowlę zwierząt i łowiectwo. Dlatego możemy spotkać tam nawet 400-letnie drzewa i stare drzewostany – obecnie są one przedmiotem ochrony i opieki. Te olbrzymy lasu, żywe lub martwe, są siedliskiem rzadkich, rzadkich zwierząt. Łąki nigdy nie były suszone, nawożone sztucznymi nawozami i opryskiwane preparatami chemicznymi. Wykarczowanie łąk przez dziki tworzy środowisko dla życia roślinnego, które na innych obszarach Lasu Wiedeńskiego należy już do przeszłości. Obszar ten jest również wyjątkowy ze względu na rzeki i naturalne jeziora, które są szczególnie cenne i chronione.

Dostęp do parku jest możliwy przez sześć bram. Do jednego z nich można dojechać metrem, a do pozostałych można dojechać autobusem miejskim. Przy czterech bramach znajduje się bezpłatny parking. Wieczorem bramy Lainzer Tiergarten są zamykane dla zwiedzających. Dla Twojego zainteresowania wybierzemy coś w kolejności odwiedzin:

• Lainzer Tiergarten to chroniony obszar przyrody
• Drzwi się zamykają, uważaj na swój czas
• Podróżuj tylko po oznakowanych drogach i ścieżkach, wypoczywaj na oznakowanych łąkach i placach zabaw dla dzieci
• Zabrania się podpalania
• Nie przyprowadzaj psów ani innych zwierząt domowych
• Nie jedź samochodem ani rowerem po drogach i chodnikach (dzieci do lat 6 mogą jeździć na rowerze)
• Zabrania się uprawiania narciarstwa alpejskiego, narciarstwa biegowego, jazdy na łyżwach
• Nie należy jeździć na rolkach, deskorolkach i innym podobnym sprzęcie sportowym
• Nie karm ani nie przeszkadzaj zwierzętom
• Nie bądź głośny i nie graj w piłkę

Surowe rozkazy naszych sąsiadów prawdopodobnie oburzyłyby tu wielu Słowaków. Dlaczego oznakowanie przy wjeździe do naszych obszarów chronionych często nie jest zbyt surowe, a mimo to wielu go nie przestrzega? Z niewiedzy? Z niewiedzy? Możemy wiedzieć, że konserwatorzy przyrody są, że tak powiem, bezsilni, jeśli chodzi o egzekwowanie zasad. Z drugiej strony jest grupa ludzi (nazwijmy ich po prostu deweloperami, inwestorami, właścicielami ziemskimi itp.), którzy przekonują nas, że to konsumpcjonizm i populistyczne atrakcje promowane w lasach i ogólnie w przyrodzie są naprawdę postępowe pod względem ich rekreacyjne wykorzystanie. Chcą komercyjnie wykorzystywać przyrodę – nawet obszary chronione – a wszystko to rzekomo dla ludzi i rozwoju turystyki. Ale „rozwój” i „ludzie” to pojęcia abstrakcyjne i niejasne. A natura, która na tym cierpi, jest zawsze specyficzna (np. Jasna i Chopok).

Jednak nasi austriaccy sąsiedzi nie chcą pozbawić swojego „mieszkańca” prawdziwego doświadczenia przebywania na łonie natury. W związku z tym w obszarze Lainzer Tiergarten oferowane są następujące formy spędzania wolnego czasu:

• Usługi przewodnickie i wycieczki
• Dwie ścieżki przyrodnicze
• Centrum informacyjne ze specjalną wystawą
• Wieża widokowa (kamienna, zabytkowa)
• Oznakowane szlaki turystyczne
• Place zabaw w lesie
• Łąki na odpoczynek
• Tory wyścigowe
• Restauracja i dwie karczmy.

Nawiasem mówiąc, restauracja i dwie karczmy obsługują cały obszar 2,5 tysiąca hektarów – i to ze znaczną liczbą odwiedzających ten teren. Nie znajdziesz tu taniego handlu ani atrakcji „pielgrzymkowych”. Odwiedzenie strony polecamy nie tylko dla osób kochających przyrodę, ale także dla nauki, dla przedsiębiorców, którym zależy tylko na zarabianiu pieniędzy, niezależnie od natury. W rezerwacie przyrody Imperial Lainzer Tiergarten udało się połączyć walory przyrodnicze ze środowiskiem kulturowym, różnorodność siedlisk w lasach i łąkach z wystawą kulturalno-historyczną w Villa Hermès. Można tu połączyć wypoczynek, przyjemność obcowania z naturą i poznawanie historii – bez konieczności stosowania różnego rodzaju sztucznych atrakcji. Turystyka taka, jak i turystyka „naturalna” (zrównoważona) wymaga jednak sprecyzowania skali wartości społecznych, w której poczesne miejsce zajmuje wychowanie do poszanowania przyrody. Naprawdę musimy się wiele nauczyć.

Józef Daubner

za inicjatywę obywatelską Chrońmy Zobor