Trwa kryzys na granicy polsko-białoruskiej. Zdaniem eksperta Jana Kovářa jest to forma negocjacji politycznych. „Łukaszenko wykorzystuje ludzkie cierpienie, stało się to jego głównym środkiem negocjacji”, wyjaśnia w Checkpoint.

Tysiące migrantów i uchodźców – głównie z Bliskiego Wschodu – przybyło na Białoruś z wizją przekroczenia zewnętrznych granic Unii Europejskiej z Białorusi do Polski. Ale rzeczywistość jest zupełnie inna: Białorusini przywieźli ich do granicy z Polską, ale nie chcą ich wypuścić. Jednak uchodźcy też nie mogą wrócić, strona białoruska celowo im to uniemożliwia – a jednocześnie sabotuje wysiłki Polaków, by powstrzymać napływ migrantów. W ten sposób uchodźcy znaleźli się na „ziemi niczyjej” i nie mają stałego dostępu do opieki medycznej ani żywności.

„Jest to przede wszystkim stosunkowo stara forma negocjacji politycznych między Białorusią z jednej strony a Unią Europejską z drugiej. Problem w tym, że reżim Aleksandra Łukaszenki wykorzystuje do tego ludzkie cierpienie. jest głównym środkiem negocjacji, wykorzystuje fakt, że ludzie z Jemenu, Iraku, Syrii czy Afganistanu chcą wyjechać do Europy. Ponadto, mówiąc w skrócie, negocjacje polityczne tworzą także kryzys humanitarny dotyczący ludzkich istnień” Jan Kovář, ekspert ds. Unia Europejska i polityka migracyjna w Instytucie Stosunków Międzynarodowych, powiedział Checkpoint.

Strona polska twierdzi, że Białorusini wyposażyli uchodźców np. w granaty błyskowe czy gaz łzawiący. I że białoruskie siły bezpieczeństwa przecięły ogrodzenie na granicy, żeby przybysze mogli lepiej dostać się do Polski. Według Kovářa jest to informacja niezweryfikowana, ale nie nieprawdopodobna. Białoruś może skorzystać na kryzysie z kilku powodów.

„Wydaje się, że Łukaszenka stracił wszelkie bariery od zeszłorocznych wyborów prezydenckich – zarówno jeśli chodzi o relacje z opozycją, jak i to, co jest w stanie zrobić w tych 'politycznych negocjacjach’ z Unią Europejską. Polska wraz z innymi krajami europejskimi mocno poparła białoruską opozycję i powitała jej przywódczynię Swiatłanę Cichanouską. Więc to chyba próba stłumienia takiego poparcia. Mogłoby to być nadal rodzajem zemsty za sankcje europejskie wobec Białorusi, choć dotychczas nieskuteczne – UE logicznie zaostrzyła sankcje. A nawiasem mówiąc, może to być próba zadowolenia Rosji” – zauważa ekspert, dodając, że nie sądzi, by kryzys nastąpił bez zgody lub woli Kremla.

Według Kovářa państwo europejskie wykracza poza europejskie i międzynarodowe prawo w odniesieniu do polskiej reakcji: „Jestem sceptycznie nastawiony do tego. wyraźnie sprzeczne z prawem międzynarodowym i europejskim. Ale Europejski Trybunał Sprawiedliwości będzie musiał podjąć decyzję. Jednak może to być powód, dla którego Polska odmawia pomocy europejskim partnerom.

Polska nie udziela azylu uchodźcom i uchodźcom po przekroczeniu granicy, nie pozwala im przejść klasycznej procedury azylowej. Co więcej, Polacy odmawiają pomocy nie tylko z niektórych państw, w tym z Czech, ale przede wszystkim Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej Frontex.

„Po doświadczeniach kryzysu migracyjnego w 2015 i 2016 roku w ramach tej agencji wzmocniono mechanizmy monitorowania podstawowych praw i wolności. Frontex naruszył również prawo europejskie. A gdyby teraz Polska zaprosiła agencję do pomocy, nie byłaby w stanie samodzielnie łamać prawa europejskiego i międzynarodowego – konkluduje Jan Kovář z Instytutu Stosunków Międzynarodowych Checkpoint.

Dlaczego Unia Europejska była powolna w obliczu kryzysu? Czy zmieni w jakikolwiek sposób swoją politykę migracyjną? A gdzie sytuacja może się zdegenerować? Przeczytaj cały podcast Checkpoint w odtwarzaczu na początku artykułu.